Fuat YALMAN, fuatyalman@duzce.edu.tr
Termal su tedavisi ya da balneoterapinin, farmakolojik olmayan tamamlayıcı bir tedavi yöntemi olarak kullanımı klinik uygulamalarda yaygındır ve son birkaç yılda araştırmalarda yeniden ilgi uyandırmıştır. Termal su tedavisi, balneoterapi ya da spa tedavisi; romatizmal hastalığı olan hastalarda, cilt semptomları olsun ya da olmasın, ağrıyı hafifletmek, fonksiyonelliği artırmak ve hastaların genel iyilik halini geliştirmek amacıyla, farmakolojik tedaviye ek olarak anti-enflamatuvar etkisinden yararlanmak için kullanılmaktadır. Romatoid artrit için termal kaynak tedavisi, balneolojik kaynakların doğal olarak bulunduğu yerlerde geleneksel olarak uygulanan; iklimsel faktörler, egzersiz uygulamaları, masaj, dinlenme, çevre değişikliği, sosyal ve psikolojik etkileşimle birleştirilen tedavileri içerir. Avrupa ülkelerinde, romatoid artritli hastaların yaşam kalitesini artırmak amacıyla en yaygın kullanılan farmakolojik olmayan tedavi yöntemlerinden biri termal kaynak tedavisidir.
Ağrı, yorgunluk, düşük uyku kalitesi ve fonksiyonel kapasitede azalma, romatoid artritli hastalarda en sık görülen semptomlardır. Romatoid artrit, genellikle eklem yıkımı ve sakatlıkla sonuçlanan, ağrılı ve sinovyal eklemlerin kalıcı inflamasyonu ile karakterize kronik sistemik bir otoimmün hastalıktır. Balneoterapinin rolü ise hâlen tartışma konusudur. Sukenik ve çalışma arkadaşları, kükürtlü mineralli suların özellikle romatoid artritin aktif inflamatuvar evrelerinde olmak üzere romatizmal hastalığı olan hastalar için faydalı özellikler taşıdığını belirtmişlerdir. Romatoid artrit, her toplumda genç yaşlarda başlayabilen, özellikle ileri yaşlarda sıklığı ve şiddeti artan, hastaların neredeyse yaşam boyu ilaç kullanmasını gerektiren bir hastalıktır. Romatoid artrit geliştiğinde, hastanın yaşam kalitesi bozulur; ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle normal bir yaşam sürdüremez hale gelir ve tabloya anksiyeteden depresyona kadar uzanan ruhsal bozukluklar da eklenir.
Aynı zamanda, Türkiye Romatizma Derneği’nin romatoid artrit tedavisine ilişkin uzlaşı önerilerinde, termal kaynak tedavisinin romatoid artritin farmakolojik olmayan bir tedavi yöntemi olarak kullanılması tavsiye edilmiştir. Termal kaynak tedavisinin faydaları arasında hareket kabiliyetinin artırılması, sertlik ve ağrının azaltılması yer almaktadır. Bu faydalar, romatoid artrit semptomları üzerinde olumlu bir etki yaratarak hastaların yaşam kalitesinin artmasına katkıda bulunabilir. Çeşitli kaplıca tedavi teknikleriyle üretilen beta-endorfin düzeyindeki artışın analjezik ve anti-spastik etkisi bulunmaktadır; bu durum özellikle ağrının yaygın bir semptom olduğu hastalarda önemlidir. Ayrıca, sıcak uyarılar kas tonusunu ve ağrı şiddetini etkileyerek sinir uçlarında ağrı eşiğinin yükselmesine yardımcı olabilir. Termal kaynak tedavisi alan romatoid artritli hastalarda uzun dönem takiplerde semptomlarda azalma bildirilmektedir. Termal kaynak tedavisiyle birlikte hastalarda eklem sertliğinde, el kavrama gücünde, ağrıda, günlük yaşam aktivitelerinde ve depresif bozukluklarda anlamlı iyileşmeler gözlemlenmiştir. Romatoid artritli hastalarda sodyum klorür, kükürtlü kaplıca suyu ve çamur banyosu uygulamaları ile normal sıcak su uygulamalarının karşılaştırıldığı bir çalışmada, her iki grupta da iyileşme saptanmış, ancak bu iyileşmenin geçici olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte, kaplıca suyu ve çamur banyosu uygulanan grupta başlangıca göre el kavrama gücünde artış olduğu gösterilmiştir.
Ilık su ve ılık tuzlu su banyoları, vücudun bir bölümünün ya da tamamının suya daldırılmasıyla uygulanan tamamlayıcı tedavi yöntemleridir. Bu uygulamalar, ısı transferi ve cilt yoluyla mineral emilimi sayesinde mekanik, termal ve kimyasal etkiler oluşturur; böylece semptomların yönetiminde rol oynar. Romatoid artrit tedavisinin temel hedefleri; remisyona ulaşmak, inflamasyonu baskılamak, eklem yıkımını yavaşlatmak, ağrıyı kontrol altına almak ve günlük yaşam aktivitelerinde fonksiyonel bağımsızlığı sürdürmektir. Su banyoları, standart farmakolojik tedavilere tamamlayıcı olarak kullanılabilen değerli yardımcı tedavi yöntemleridir. Bu banyolar, özellikle inflamasyon ve ağrının azaltılmasında, dolaşımın artırılmasında ve eklem hareketliliğinin desteklenmesinde önemli rahatlama sağlar.
