Neslihan YILMAZ, neslihan.y.official@gmail.com
Türkiye, son yıllarda sağlık turizmi alanında dikkat çekici bir atılım gerçekleştirmiştir. 2023 verilerine göre ülkemiz, sağlık turizminden yaklaşık 3 milyar dolar gelir elde etmiştir (USHAŞ, 2024;TÜİK, 2024). Ancak bu hızlı büyümenin gölgesinde çoğu zaman göz ardı edilen bir kavram bulunmaktadır: Sürdürülebilirlik. Burada temel soru şudur: Sağlık turizmi yalnızca döviz kazandıran bir sektör müdür, yoksa uzun vadede toplum sağlığını ve adaletini de etkileyen bir yapı mıdır?
Yazında sürdürülebilir sağlık turizmi; ekonomik getirinin yanı sıra çevresel etkiler, sosyal adalet ve hizmet kalitesinin sürekliliği gibi çok boyutlu bir çerçevede ele alınmaktadır (Connell, 2006). Örneğin, yüksek ücretli yabancı hastaların öncelikli hizmet alması, yerli hastaların sağlık hizmetlerine erişiminde eşitsizlik yaratabilmektedir. Bu durum, sağlıkta fırsat eşitliği ilkesini zedeleyerek sistemin sosyal sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.
Bunun yanında çevresel sürdürülebilirlik de ihmal edilmektedir. Sağlık tesislerinde artan enerji tüketimi, atık yönetimi ve karbon ayak izi gibi çevresel faktörler çoğunlukla sektörün “arka bahçesi” olarak kalmaktadır. Oysa literatürde öne çıkan yeşil hastane yaklaşımı, sağlık hizmetlerinin doğa ile uyumlu ve çevreye duyarlı biçimde sunulmasını savunmaktadır. Kaplan ve arkadaşlarının (2012) çalışması, sürdürülebilirlik uygulamalarının hem çevresel etkileri azaltıp hem de sağlık hizmeti maliyetlerini düşürebileceğini gösteriyor (Kaplan ve ark., 2012).
Bugünün ekonomik kazanımları elbette önemlidir. Ancak asıl mesele, bu sistemin yarın da topluma sağlık, adalet ve erişilebilir hizmet sunup sunamayacağıdır. Eğer sağlık turizminde kalıcılık hedefleniyorsa, yalnızca hasta sayısına ve döviz girdisine odaklanmak yeterli olmayacaktır. Bunun yanında etik değerler, yerel sağlık sistemine katkı ve çevreye duyarlı bir yönetim anlayışı da dikkate alınmalıdır.
Kaynakça
Connell, J. (2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and … surgery. Tourism Management, 27(6), 1093–1100.
Kaplan, S., Sadler, B., Little, K., Franz, C., & Orris, P. (2012). Can sustainable hospitals help bend the health care cost curve? The Commonwealth Fund Issue Brief, (29), 1–14.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). Turizm İstatistikleri, IV. Çeyrek: Ekim – Aralık, 2023. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.-Ceyrek:-Ekim—Aralik,-2023-53661
USHAŞ. (2024). Sağlık Turizmi Verileri. Erişim adresi: https://www.ushas.com.tr/saglik-turizmi-verileri/
